TERUG NAAR AMSTERDAM
Terwijl steeds meer mensen klagen dat Amsterdam
onleefbaar wordt en de stad verlaten, keert schrijver en tekenaar
Sabine van den Berg na een zestienjarig verblijf in het Noorden
juist weer terug.
-
Tekst & tekeningen: Sabine van den Berg
Rust
Amsterdam 2004
Als ik binnenkom, struikel ik over een driewieler. Nog even en ik ga bijten uit ruimtegebrek.
Met twee jonge kinderen voelt onze Amsterdamse benedenwoning steeds benauwder. Tijdens fietstochten langs Holysloot en Durgerdam zwijmelen we weg bij sfeervolle huizen. Maar dat zit er voor ons als freelancers niet in. Ook voor nieuwbouw op IJburg zullen we ons halfdood moeten werken. Dat willen we niet. Ons ideaal is om te schrijven, niet alleen in opdracht, ook voor onszelf. Maar nu puilen we ons huis uit en willen we ons weer vrij voelen. Daarom gaan wij doen waar anderen alleen van dromen: we beginnen aan een groot, onvoorspelbaar avontuur en strijken neer in een rijksmonument, met bedsteden, op het Friese platteland.
Amsterdam 2020
We leven alweer een paar jaar in een kunstenaarsgemeenschap in Haren. Toch verlang ik naar Amsterdam. Oude vrienden waarschuwen me voor Venetiaanse toestanden: ‘De stad is veranderd. Je weet niet waaraan je begint!’
Toch verhuizen we naar een woongroep op het Realeneiland. Onze buurt is doodstil. Maar dat komt natuurlijk door corona.
Vaak denk ik aan Zondagsgeld van Philip Snijder, het verhaal speelt midden jaren zestig in dezelfde buurt. Voor een feest verlaat de hoofdpersoon bij hoge uitzondering het Bickerseiland. Hij loopt in een familiestoet rechtdoor de Grote Bickersstraat uit tot aan de Willemsstraat. Op het eiland roepen de omes en tantes nog geintjes naar elkaar, maar nadat ze onder het tunneltje van het spoor zijn gedoken, vallen ze stil. Ze zijn te gast in een andere wijk en dat merk je aan hun gedrag. Als wij dezelfde wandeling maken, komen we niet verder dan café De Oranjerie in de Binnen Oranjestraat.
‘Het straatbeeld is uniformer; hanenkammen, de skatende billenman en Fabiola zijn verdwenen. De stad is veel chiquer dan toen we vertrokken,’ zeg ik tegen de eigenaar.
‘Ja, ’t is aangeharkt voor de toeristen.’
Ik vertel dat wij op het Realeneiland wonen.
‘O, daar zit je goed,’ antwoordt de kroegbaas. Dan horen we de verklaring voor onze rust: ‘Toeristen komen niet verder dan de Haarlemmerdijk. Onder het spoor door durven ze niet.’
Deze aflevering staat eenmalig in de wisselcolumn van buurtkrant Jordaan/Gouden Reael, uitgave november 2020.
Meer lezen? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en volg ‘Terug naar Amsterdam’ op www.sabinevandenberg.com
East of Eden
Amsterdam 2000
Een slechter moment om langs te komen had ik niet kunnen bedenken. Eind van de middag en Thé Lau is net wakker. De rocker is geen ochtendmens.
Marijke, zijn vrouw, komt tegelijk met mij binnen. Ze tilt twee volle boodschappentassen. Met een geopende mond van ontzetting, laat ze de tassen vallen en loopt door. Bovenaan een metalen trap die hun diepe tuin in loopt, blijft ze staan. ‘Thé, waarom heb je dit toegelaten?’
Ik volg haar blik. De stammen van de twee druivenranken die van onderaan de trap tot aan de achterdeur omhoog slingeren zijn omgezaagd. Iemand heeft alle bomen, struiken en klimplanten weggehakt. Wat rest is een kale plaats met groengrijze stoeptegels, afgebakend door een muur met betonnen palen. Getuige de grote hopen kleurig snoeiafval was er eerst een bloemenzee.
‘Wat is er precies gebeurd?’ vraag ik voorzichtig.
‘Een vriend zou me helpen met het tuinhuis,’ zucht Thé. ‘Hij vroeg of hij wat takken mocht wegknippen om er bij te kunnen.’ Hij laat zijn hoofd hangen en kijkt van onder zijn wenkbrauwen naar Marijke zoals sommige honden kunnen kijken als ze echt iets hebben verknald.
‘Ja, je vertelt er niet bij dat je hem kent uit de kroeg. Die vent heeft zijn eigen tuin geasfalteerd, zit daar met een krat pils en is er nog beretrots op ook. Hij zou alleen de deur van het tuinhuis vervangen. Hoe kan dit?’
‘Ik sliep nog. Ik heb hem binnen gelaten en ben weer in slaap gevallen. Toen ik wakker werd, was hij klaar. Hij had de tuin ook even aangepakt, zei hij.’ Thé krabt op zijn achterhoofd. ‘Sorry.’
We zitten op een schommelbank in haar inmiddels weer overvloedig begroeide tuin. Marijke organiseert twee evenementen. Eentje in Paradiso en eentje in een tweeling-poptempel in Brussel. Bevriende zangers zingen Thé’s teksten en ook is er aandacht voor zijn literaire werk. Schrijvers en BNers dragen fragmenten voor uit zijn boeken. Eind juni is het vijf jaar geleden dat Thé overleed. ‘Maar toen kwam Corona.’
Ze staat op, rommelt achter mijn rug en houdt me een dik boek voor. ‘Dit moet je lezen: Ten Oosten van Eden van John Steinbeck. Ik ga koken, begin er maar vast in.’ Ik sla het boek ergens open en lees over Adam Trask die een ranch koopt in de Californische Salinasvallei. Adam mijmert over weides vol tarwe en groene luzerne en legt een lusthof met rozen aan voor zijn vrouw. Van de achterflap weet ik al dat zijn Eden zal worden verwoest. Ik blader door en lees de laatste zin. Peter Bergsma draagt zijn vertaling op aan zijn levenslange vriend Thé Lau, die net zo’n groot East of Eden-fan was als hijzelf. Een droef en zoet gevoel overspoelt me.
Ik krijg een vreemde gewaarwording. Door de bloemenweelde om mij heen is het ineens twintig jaar geleden, een dag voordat de kroegvriend toeslaat. Even ben ik er van overtuigd dat Thé nog ligt bij te komen van een optreden. Ik hoor Marijke neuriën, ze brengt hem een bordje op bed en terwijl wij zo meteen proosten op onze vriendschap, zal Thé langzaam ontwaken.
Tekst & tekening: Sabine van den Berg
Leuk? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en volg ‘Terug naar Amsterdam’ op: www.sabinevandenberg.com
Wil je mijn blog volgen? Schrijf je dan hieronder in voor de nieuwsbrief. Je krijgt automatisch een seintje bij een nieuwe aflevering van TERUG NAAR AMSTERDAM of ander nieuws.
